Stille roof op Mobiliteitsfonds legt Nederland stil

Stop de kaalslag van het Mobiliteitsfonds – dat is de boodschap van TLN, Bouwend Nederland en ANWB aan politiek Den Haag. Terwijl de bevolking en economie blijven groeien, slibt onze infrastructuur dicht door achterstallig onderhoud en uitgestelde investeringen. Het Mobiliteitsfonds, dat juist werd opgericht om met langetermijninvesteringen onze infra op peil te houden, wordt keer op keer geplunderd voor andere doeleinden. Bouwend Nederland, Transport en Logistiek Nederland (TLN) en ANWB slaan alarm: als deze trend doorzet, komen bereikbaarheid, verkeersveiligheid en economische groei ernstig in gevaar.

De afgelopen jaren is het Mobiliteitsfonds feitelijk uitgehold. Budget werd verschoven tussen projecten. Inflatie en stijgende bouwkosten werden niet gecompenseerd. Geld werd naar andere departementen en dossiers verschoven. Deze kaalslag brengt de kwaliteit van onze infrastructuur op lange termijn in gevaar. Het is daarom noodzakelijk dat het Mobiliteitsfonds op peil blijft, inclusief een correctie voor inflatie en kostenstijgingen. Het fonds moet daarnaast worden aangevuld tot een realistisch niveau waarop uitgestelde aanlegprojecten – zoals die in het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) – daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd.

Wanneer een effectieve stikstofaanpak uiteindelijk weer ruimte biedt voor vergunningverlening, moeten deze projecten direct van start kunnen gaan. Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN): ‘Investeren in bereikbaarheid betaalt zich dubbel en dwars terug: in economische groei, minder files, lagere kosten, minder uitstoot en meer veiligheid op de weg. Maar uitstel maakt alles duurder en ingewikkelder. Geen actie nu betekent straks een veel hogere rekening en dat is zonde van het belastinggeld.’

De recente aandacht voor onderhoud van wegen, bruggen en viaducten is een positieve ontwikkeling. Helaas is de aanleiding hiervoor vaak een negatieve. Ook moet de focus op onderhoud niet afdoen aan de noodzaak van nieuwe aanleg: Nederland groeit en breidt uit, maar haar infrastructuur blijft achter. Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland: ‘Veilige en economisch renderende infrastructuur vraagt om tijdig onderhoud en nieuwe aanleg. Het Mobiliteitsfonds wordt helaas niet goed ingezet voor onze infra, maar voor politieke noodverbandjes. De ‘grootste instandhoudingsopgave ooit’ – zoals de koning het benoemde – verdient een daarbij passend budget.’

Marga de Jager, bestuursvoorzitter ANWB: ‘De vraag naar mobiliteit groeit onverminderd door, maar het Mobiliteitsfonds biedt onvoldoende budget. De wegen moeten goed onderhouden kunnen worden, maar we moeten ook geld hebben voor uitvoeren van de plannen die op dit moment op de plank liggen, zoals de projecten op de A58 Breda – Tilburg en de A1/A28 bij Knooppunt Hoevelaken.’

Leegloop infrastructurele middelen
In 2024 pauzeerde toenmalig minister Harbers 14 wegprojecten en 3 vaarwegprojecten. Daardoor verschoof een bedrag van € 4 miljard van aanleg naar onderhoud. Daarnaast werd besloten tot en met 2036 € 2 miljard uit het Mobiliteitsfonds te halen als bijdrage aan een ‘Rijksbrede dekkingsopgave’ en waren er extra tegenvallers van ongeveer € 1,8 miljard door prijsstijgingen.

Dit jaar zijn 5 extra projecten gepauzeerd wegens gebrek aan stikstofruimte en bouwcapaciteit. Daarnaast onttrok het kabinet € 168 miljoen per jaar aan het Mobiliteitsfonds voor totaal andere dossiers zoals Toeslagen en OCW. Aanvullend wordt voor € 2,1 miljard geen compensatie voor inflatie (‘prijsbijstelling’) meer toegepast, opnieuw een verborgen budgetkorting.